miércoles, 30 de enero de 2019

Xulio López Valcárcel, poeta gallego (Galicia, España): dos poemas imprescindibles: A NAI y POEMA DOS DONS


XULIO LÓPEZ VARCÁRCEL (Lugo, 1953)

Xulio López Valcárcel é licenciado en Dereito e Procurador dos Tribunais.
Escritor de relatos, novelas e ensaios, así como artigos en prensa e radio sobre arte e literatura; con todo, aquí interésanos por ser un dos mellores poetas en lingua galega. Pertence á Xeración Poética dos Oitenta. 
Autor con numerosos galardones, entre os que figuran o Premio Nacional de Poesía para menores de 25 anos, o Premio Guimaraes, en Portugal, o Premio "Celso Emilio Ferreiro" do Concello de Santiago de Compostela en 1979, o Premio "Antonio Tovar" en Orense, o Premio Miguel González Garcés (1993), o Premio "Irmandade do libro", outorgado pola Federación de libreros, (2002) e o Premio da Crítica de poesía galega en 1994 e 2004.


A NAI

A nai cando era nena
soñaba veleiros brancos:
interrogaba o porvir
tecendo panos e cantos,
(…)
Peíños descalzos na herba
e as canelas no orballo,
buscando o seu rostro nas nubes
ficaba suspensa en abraio,
pensando días futuros,
soñaba veleiros brancos.
Mais polo ceo sen tempo
dos seus ollos, leves no leve,
brancos no Branco,
seguen a cruzar ténues,
venturosos, imposíbeis,
aqueles veleiros leves,
aqueles veleiros brancos.


lunes, 28 de enero de 2019

EDUARDO PONDAL escribió,el poema Os Pinos, que fue escogido como Himno de Galicia (España)


EDUARDO PONDAL 
(Ponteceso, 1835-A Coruña, 1917) 

Utilizou unha linguaxe chea de cultismos, evitando toda forma coloquial. Entre os seus libros atópase o máis famoso, Queixume dos pinos, que inclúe o poema “Os pinos”, considerado como o Himno de Galicia dende que foi estreado na Habana, en 1907 e como Himno oficial polo Estatuto de Galicia desde 1981


HIMNO DE GALICIA

¿Qué din os rumorosos
na costa verdescente
ao raio transparente 
do prácido luar?

¿Que din as altas copas
de escuro arume arpado
co seu ben compasado
monotono fungar?

Do teu verdor cinguido
e de benignos astros
confín dos verdes castros
e valeroso chan

Non des a esquencemento
da inxuria ao rudo encono
desperta do teu sono
Fogar de Breogaán

Os bos e xenerosos
a nosa voz entenden
e con arroubo atenden
o noso ronco son

Máis so os ignorantes
e feridos e duros
imbéciles e escuros
non nos entenden non

Os tempos son chegados
cos bardos das idades
que as vosas vaguedades
cumprido fin terán

Pois onde quer xigante
a nosa voz pregoa
a redenzón da boa
Nazón de Breogan.




jueves, 24 de enero de 2019

CÉSAR VALLEJO: "LOS HERALDOS NEGROS". Este es uno de mis poemas favoritos.


CÉSAR VALLEJO (Perú 1892-1938)

Este poeta representa el carácter mestizo, la fusión de lo español y lo indio. Vivió en Europa desde 1923 y desde ese momento aúna en sus poemas la vanguardia y el compromiso. Los heraldos negros, junto con Poemas humanos constituyen lo mejor de su obra.


LOS HERALDOS NEGROS

Hay golpes en la vida, tan fuertes... ¡Yo no sé...! 
Golpes como del odio de Dios; como si ante ellos, 

la resaca de todo lo sufrido 
se empozara en el alma... ¡Yo no sé...! 

Son pocos; pero son... Abren zanjas oscuras 
en el rostro más fiero y en el lomo más fuerte. 
Serán tal vez los potros de bárbaros Atilas; 
o los heraldos negros que nos manda la Muerte. 

Son las caídas hondas de los Cristos del alma 
de alguna fe adorable que el Destino blasfema. 
Esos golpes sangrientos son las crepitaciones 
de algún pan que en la puerta del horno se nos quema. 

Y el hombre... Pobre... ¡pobre! Vuelve los ojos, como 
cuando por sobre el hombro nos llama una palmada; 
vuelve los ojos locos, y todo lo vivido 
se empoza, como charco de culpa, en la mirada. 

Hay golpes en la vida, tan fuertes... ¡Yo no sé...!





La gran poeta gallega ROSALÍA de CASTRO y tres de sus preciosos poemas


ROSALÍA DE CASTRO 
(Santiago de Compostela, 1837-Padrón, A Coruña, 1885) 

É a máxima representante da poesía galega. Na súa obra aparece reflectida toda a natureza, sociedade e inxustiza sufrida polos habitantes de Galicia, ademais de transmitir os seus propios estados anímicos. 
Da súa obra Cantares galegos escollemos os seguintes poema:


PASENIÑO, PASENIÑO

Paseniño, paseniño
vou pola tarde calada
de Bastabales camiño.

Camiño do meu contento;
i en tanto o sol non se esconde
nunha pedriña me sento.

E sentada estou mirando
como a lua vai saíndo,
como o sol se vai deitando.

Cal se deita, cal se esconde
mentras tanto corre a lúa
sin saberse para donde.

Para donde vai tan soia
sin que aos tristes que a miramos
nin nos fale nin nos oia.

Que si oira e nos falara,
moitas cousas lle dixera,
moitas cousas lle contara.



¡PRA Á HABANA!                     

Vendéronlle os bois, 
vendéronlle as vacas, 
o pote do caldo 
i a manta da cama. 
Véndéronlle o carro 
i as leiras que tiña, 
deixárono soio, 
coa roupa vestida. 
«María, eu son mozo, 
pedir non me é dado, 
eu vou polo mundo 
pra ver de ganalo. 
Galicia está probe, 
i á Habana me vou... 
¡Adios, adios, prendas 
do meu corazón!»


CASTELLANOS DE CASTILLA (fragmento)

Castellanos de Castilla,
tratade ben ós gallegos;
cando van, van como rosas;
cando vén, vén como negros.

Cando foi, iba sorrindo;
cando veu, viña morrendo;
a luciña dos meus ollos,
o amantiño do meu peito.
….
Foi a Castilla por pan,
e saramagos lle deron;
déronlle fel por bebida,
peniñas por alimento.

Déronlle, en fin, canto amargo
ten a vida no seu seo...
¡Castellanos, castellanos,
tendes corazón de ferro!



martes, 22 de enero de 2019

RAFAEL ALBERTI: Fragmentos de su poemario MARINERO EN TIERRA


RAFAEL ALBERTI 
(Puerto de Santa María, España, 1902-1999)

Su pueblo marinero natal influyó tanto en su producción poética que su obra más conocida, Marinero en tierra, fue el primero que publicó, con 23 años. En él nos muestra el cariño por su villa marinera con una lírica popular de gran musicalidad.

MARINERO EN TIERRA (Fragmentos)

Si Garcilaso volviera,

yo sería su escudero;
¡qué buen caballero era!


Mi traje de marinero

se trocaría en guerrera
ante el brillar de su acero;
¡qué buen caballero era!


¡Qué dulce oírle, guerrero,

al borde de su estribera!

En la mano, mi sombrero;
¡qué buen caballero era!


…….
Gimiendo por ver el mar,
un marinerito en tierra
iza al aire este lamento:

"!Ay mi blusa marinera!
Siempre me la inflaba el viento
al divisar la escollera".

  
Salinero

...Y ya estarán los esteros
rezumando azul de mar.
!Dejadme ser, salineros,
granito del salinar!

!Qué bien, a la madrugada,
correr en las vagonetas,
llenas de nieve salada,
hacia las blancas casetas!

Dejo de ser marinero,
madre, por ser salinero.



lunes, 21 de enero de 2019

Federico García Lorca y su famoso poema El Romance de la pena negra, junto a La Canción del jinete

FEDERICO GARCÍA LORCA 
(Granada: Fuentevaqueros, 1898-Viznar, 1936)

García Lorca, es el poeta español más conocido en todo el mundo. Pertenece a la Generación del 27. Su poesía, en la que conviven temas populares andaluces y otros cultos, es de una altura estética difícilmente mejorable debido al acertado uso de metáforas y simbolismos. Muchos de sus poemas fueron musicados.

ROMANCE DE LA PENA NEGRA
      

Las piquetas de los gallos 
cavan buscando la aurora, 
cuando por el monte oscuro 
baja Soledad Montoya. 
Cobre amarillo, su carne, 
huele a caballo y a sombra. 
Yunques ahumados sus pechos, 
gimen canciones redondas. 
Soledad, ¿por quién preguntas 
sin compaña y a estas horas? 
Pregunte por quien pregunte, 
dime: ¿a ti qué se te importa? 
Vengo a buscar lo que busco, 
mi alegría y mi persona. 
Soledad de mis pesares, 
caballo que se desboca, 
al fin encuentra la mar 
y se lo tragan las olas. 
No me recuerdes el mar, 
que la pena negra, brota 
en las tierras de aceituna 
bajo el rumor de las hojas. 
¡Soledad, qué pena tienes! 
¡Qué pena tan lastimosa! 
Lloras zumo de limón 
agrio de espera y de boca. 
¡Qué pena tan grande! Corro 
mi casa como una loca, 
mis dos trenzas por el suelo, 
de la cocina a la alcoba. 
¡Qué pena! Me estoy poniendo 
de azabache carne y ropa. 
¡Ay, mis camisas de hilo! 
¡Ay, mis muslos de amapola! 
Soledad: lava tu cuerpo 
con agua de las alondras, 
y deja tu corazón 
en paz, Soledad Montoya. 

Por abajo canta el río: 
volante de cielo y hojas. 
Con flores de calabaza, 
la nueva luz se corona. 
¡Oh pena de los gitanos! 
Pena limpia y siempre sola. 
¡Oh pena de cauce oculto 
y madrugada remota!


CANCIÓN DEL JINETE


En la luna negra 
de los bandoleros, 
cantan las espuelas. 

Caballito negro. 
¿Dónde llevas tu jinete muerto? 

...Las duras espuelas 
del bandido inmóvil 
que perdió las riendas. 

Caballito frío. 
¡Qué perfume de flor de cuchillo! 

En la luna negra, 
sangraba el costado 
de Sierra Morena. 

Caballito negro. 
¿Dónde llevas tu jinete muerto? 

La noche espolea 
sus negros ijares 
clavándose estrellas. 

Caballito frío. 
¡Qué perfume de flor de cuchillo! 

En la luna negra, 
¡un grito! y el cuerno 
largo de la hoguera. 

Caballito negro. 
¿Dónde llevas tu jinete muerto?

viernes, 18 de enero de 2019

Un precioso poema de Miguel d´Ors.


MIGUEL D´ORS 
(Santiago de Compostela, 1946)

Nieto del famoso ensayista y filósofo español Eugenio d´Ors. Miguel d´Ors es Doctor y profesor de literatura en la Universidad de Granada. 
Editor de obras sobre diferentes escritores; ensayista y  Premio Nacional de la Crítica en 1987 por «Curso superior de ignorancia». 
Su poesía se centra en los temas cotidianos comunes a todos los humanos. Tienen un gran poder evocador que consigue emocionar al lector.  

MEDIA VIDA
En la cena
me sobra media pizza.



Qué sensación extraña.

Tras el cristal, la noche, el mar, agosto.



Qué tristeza:



me sobra media noche,

me sobra media luna
y medio mar: 
la parte que te tocaba a ti 
de aquel nosotros.


Y me sobro y me falto medio yo

porque me faltas tú, 
mi media vida.

miércoles, 16 de enero de 2019

JUAN CARLOS MESTRE: Poema del lejano. Triste y desesperanzado poema

JUAN CARLOS MESTRE 
(Villafranca del Bierzo, 1957)

Poeta de la experiencia y ensayista; grabador y pintor, Juan Carlos Mestre es uno de los mejores poetas del siglo XX y XXI.

El poema que presentamos pertenece a su libro Antífona del otoño en el valle del Bierzo; el poeta describe  minuciosamente la desesperanza de una persona verdaderamente pobre porque no hay nada que la redima.


POEMA DEL LEJANO

El que desterrado por la pobreza
vive sin corazón en lo lejano,
y a nada atiende como suyo
y es lóbrego y cansado bajo el cielo.
El que sale vencido de su casa
y lo arrastra la gente en su murmullo
y transcurre vacío por la calle
y se sienta delante de una máquina.
El doloroso de razón frente a la vida
que muere en la esperanza y no regresa.
A este que nadie ha despedido
y toma el tren un día hacia la aurora.
Nadie lo sabrá, su historia es triste
como un mar que nadie ha descubierto.
No ha querido mirar la primavera,
trabaja por volver, brotar un día
como el árbol florecido que en su huerto
daba sombra y destino a la mañana.
Pensaréis que el cielo habrá de perdonarlo,
pensaréis que el amor,
ciudad y pájaros y torres
sonará de nuevo campanas en sus ojos.
Pero él, que perdido en lo lejano
fue escombro de alameda, ha muerto.
No lo lloréis,
junto a aquel leño oscuro
brotaba un manantial honrado.

 


martes, 15 de enero de 2019

Bécquer: Asomaba a mis ojos una lágrima. Precioso poema de enamorados orgullosos


GUSTAVO ADOLFO BÉCQUER 
(Sevilla, 1836-Madrid, 1870)

Bécquer constituye el poeta romántico por excelencia, aunque huya del estilo ampuloso y retórico del Romanticismo. Su poesía es sencilla en la expresión, emotiva, sugerente y de fácil lectura.

Entre dos personas que se quieren, el orgullo puede ser muy contraproducente y terminar con la relación.


ASOMABA A SUS OJOS UNA LÁGRIMA

Asomaba a sus ojos una lágrima,
y a mi labio una frase de perdón.
Habló el orgullo y enjugó su llanto,
y la frase en mis labios expiró.

Yo voy por un camino, ella por otro,
pero al pensar en nuestro mutuo amor
yo digo aún: "¿Por qué callé aquel día?"
Y ella dirá: "¿Por qué no lloré yo?"









domingo, 13 de enero de 2019

ANTONIO MACHADO: Recuerdo infantil. Un precioso poema

ANTONIO MACHADO (Sevilla, 1875-
Colliure, Francia, 1939)

En este poema, perteneciente a su primer poemario,  Soledades, galerías otros poemas, el poeta sigue la estética modernista al recordar con nostalgia la infancia perdida. El paso del tiempo (simbolizado en el reloj), la ilusión (en la fuente), la melancolía (en la lluvia, la tarde fría), la monotonía, etc.


RECUERDO INFANTIL

Una tarde parda y fría
de invierno. Los colegiales
estudian. Monotonía
de lluvia tras los cristales.
Es la clase. En un cartel
se representa a Caín
fugitivo, y muerto Abel,
junto a una mancha carmín.
Con timbre sonoro y hueco
truena el maestro, un anciano
mal vestido, enjuto y seco,
que lleva un libro en la mano.
Y todo un coro infantil
va cantando la lección:
«mil veces ciento, cien mil;
mil veces mil, un millón».
Una tarde parda y fría
de invierno. Los colegiales
estudian. Monotonía
de la lluvia en los cristales.


jueves, 10 de enero de 2019

Romance de Fontefrida. Anónimo, siglo XV

ROMANCE DE FONTEFRIDA

( Poema anónimo. España, S. XV)


Este romance pertenece al Romancero viejo. Es un poema popular en donde se habla de la fidelidad femenina, representada por la tortolita, y el donjuanismo masculino encarnado en la figura del ruiseñor



ROMANCE DE FONTEFRIDA


Fonte-Frida, Fonte-Frida,

Fonte-Frida y con amor,
do todas las avecicas
van tomar consolación,
si no es la Tortolica,
que está viuda y con dolor.
Por allí fuera a pasar
el traidor de Ruiseñor;
las palabras que le dice
llenas son de traición:
- Si tú quisieses, señora,
yo sería tu servidor.
- Vete de ahí, enemigo,
malo, falso, engañador,
que ni poso en ramo verde
ni en prado que tenga flor;
que si el agua hallo clara,
turbia la bebía yo;
que no quiero haber marido
porque hijos no haya, no;
no quiero placer con ellos,
ni menos consolación.
¡Déjame, triste enemigo,
malo, falso, ruin, traidor,
que no quiero ser tu amiga
ni casar contigo, no!